Gofynnaf, felly, a yw Duw wedi gwrthod ei bobl? Nid o bell ffordd! Oherwydd yr wyf fi fy hun yn Israeliad, yn un o ddisgynyddion Abraham, yn aelod o lwyth Benjamin. 2Nid yw Duw wedi gwrthod ei bobl y mae'n eu rhagweld. Onid ydych chi'n gwybod beth mae'r Ysgrythur yn ei ddweud am Elias, sut mae'n apelio at Dduw yn erbyn Israel? 3"Arglwydd, maen nhw wedi lladd eich proffwydi, maen nhw wedi dymchwel eich allorau, a fi yn unig sydd ar ôl, ac maen nhw'n ceisio fy mywyd." 4Ond beth yw ateb Duw iddo? "Rwyf wedi cadw i mi saith mil o ddynion nad ydyn nhw wedi plygu'r pen-glin i Baal." 5Felly hefyd ar hyn o bryd mae gweddillion, wedi'u dewis trwy ras. 6Ond os trwy ras y mae, nid yw ar sail gweithredoedd mwyach; fel arall ni fyddai gras bellach yn ras.
- 1Sm 12:22, 1Br 23:27, Sa 77:7, Sa 89:31-37, Sa 94:14, Je 31:36-37, Je 33:24-26, Hs 9:17, Am 9:8-9, Ac 22:3, Ac 26:4, Rn 3:4, Rn 9:3, 2Co 11:22, Ph 3:5
- Gn 44:15, Ex 32:1, Nm 16:15, Ne 9:30, Sa 94:14, Je 18:19-23, Lc 4:1, In 4:1-3, In 4:11, Ac 3:17, Ac 7:40, Ac 13:48, Ac 15:18, Rn 8:29-30, Rn 9:6, Rn 9:23, 1Co 6:2, Ph 1:22, Hb 1:1, 1Pe 1:2
- 1Br 18:4, 1Br 18:13, 1Br 18:30-31, 1Br 19:10-18, Ne 9:26, Je 2:30
- Nm 25:3, Dt 4:3, Ba 2:13, 1Br 16:31, 1Br 19:18, 1Br 10:19-20, Je 19:5, Hs 2:8, Hs 13:1, Sf 1:4
- Rn 9:11, Rn 9:27, Rn 11:6-7, Rn 11:28, Ef 1:5-6
- Dt 9:4-6, Rn 3:27-28, Rn 4:4-5, Rn 5:20-21, 1Co 15:10, Gl 2:21, Gl 5:4, Ef 2:4-9, 2Tm 1:9, Ti 3:5
7Beth felly? Methodd Israel â chael yr hyn yr oedd yn ei geisio. Cafodd yr etholwyr ef, ond caledwyd y gweddill, 8fel y mae'n ysgrifenedig, "Fe roddodd Duw ysbryd gwiriondeb iddyn nhw, llygaid na fyddai'n gweld a chlustiau na fyddai'n clywed, hyd heddiw."
- Di 1:28, Ei 6:10, Ei 44:18, Mt 13:14-15, Lc 13:24, In 12:40, Rn 3:9, Rn 6:15, Rn 8:28-30, Rn 9:18, Rn 9:23, Rn 9:31-32, Rn 10:3, Rn 11:5, Rn 11:25, 1Co 10:19, 2Co 3:14, 2Co 4:4, Ef 1:4, Ph 1:18, 2Th 2:10-14, Hb 12:17, 1Pe 1:2
- Dt 29:4, 1Br 17:34, 1Br 17:41, Ei 6:9, Ei 29:10, Je 5:21, El 12:2, Mt 13:13-14, Mc 4:11-12, Lc 8:10, Ac 28:26, 2Co 3:14-15
9A dywed Dafydd, "Gadewch i'w bwrdd ddod yn fagl ac yn fagl, yn faen tramgwydd ac yn ddial arnynt;
10bydded i'w llygaid dywyllu fel na allant weld, a phlygu eu cefnau am byth. " 11Felly gofynnaf, a wnaethant faglu er mwyn iddynt gwympo? Nid o bell ffordd! Yn hytrach trwy eu tresmasu mae iachawdwriaeth wedi dod at y Cenhedloedd, er mwyn gwneud Israel yn genfigennus. 12Nawr os yw eu tresmasu yn golygu cyfoeth i'r byd, ac os yw eu methiant yn golygu cyfoeth i'r Cenhedloedd, faint yn fwy y bydd eu cynhwysiant llawn yn ei olygu! 13Nawr rwy'n siarad â chi Genhedloedd. Yn gymaint â hynny gan fy mod yn apostol i'r Cenhedloedd, rwy'n mawrhau fy ngweinidogaeth 14er mwyn gwneud fy nghyd-Iddewon yn genfigennus rywsut, ac felly arbed rhai ohonyn nhw. 15Oherwydd os yw eu gwrthod yn golygu cymod y byd, beth fydd eu derbyn yn ei olygu ond bywyd oddi wrth y meirw? 16Os yw'r toes a gynigir fel blaenffrwyth yn sanctaidd, felly hefyd y lwmp cyfan, ac os yw'r gwreiddyn yn sanctaidd, felly hefyd y canghennau. 17Ond pe bai rhai o'r canghennau wedi'u torri i ffwrdd, a'ch bod chi, er eu bod yn saethu olewydd gwyllt, yn cael eu himpio ymysg y lleill ac yn awr yn rhannu yng ngwreiddyn maethlon y goeden olewydd, 18peidiwch â bod yn drahaus tuag at y canghennau. Os ydych chi, cofiwch nad chi sy'n cefnogi'r gwreiddyn, ond y gwreiddyn sy'n eich cefnogi chi. 19Yna byddwch chi'n dweud, "Cafodd canghennau eu torri i ffwrdd er mwyn i mi gael fy impio i mewn." 20Mae hynny'n wir. Fe'u chwalwyd oherwydd eu hanghrediniaeth, ond rydych chi'n sefyll yn gyflym trwy ffydd. Felly peidiwch â dod yn falch, ond sefyll mewn parchedig ofn. 21Oherwydd pe na bai Duw wedi sbario’r canghennau naturiol, ni fydd ychwaith yn eich sbario chi. 22Sylwch wedyn ar garedigrwydd a difrifoldeb Duw: difrifoldeb tuag at y rhai sydd wedi cwympo, ond caredigrwydd Duw tuag atoch chi, ar yr amod eich bod yn parhau yn ei garedigrwydd. Fel arall, byddwch chi hefyd yn cael eich torri i ffwrdd. 23A bydd hyd yn oed nhw, os na fyddan nhw'n parhau yn eu hanghrediniaeth, yn cael eu himpio i mewn, oherwydd mae gan Dduw'r pŵer i'w impio i mewn eto. 24Oherwydd pe byddech chi'n cael eich torri o'r hyn sydd wrth natur yn goeden olewydd wyllt, ac yn cael ei impio, yn groes i natur, i mewn i goeden olewydd wedi'i drin, faint yn fwy y bydd y rhain, y canghennau naturiol, yn cael eu himpio yn ôl i'w coed olewydd eu hunain.
- Dt 28:64-68, Sa 69:23, Ei 51:23, Ei 65:12, Sc 11:17, Rn 1:21, Rn 11:8, Ef 4:18, 2Pe 2:4, 2Pe 2:17, Jd 1:6, Jd 1:13
- El 18:23, El 18:32, El 33:11, Ac 13:42, Ac 13:46-48, Ac 18:6, Ac 22:18-21, Ac 28:24-28, Rn 10:19, Rn 11:1, Rn 11:12, Rn 11:14, Rn 11:31
- Ei 11:11-12:6, Ei 60:1-22, Ei 66:8-20, Mi 4:1-2, Mi 5:7, Sc 2:11, Sc 8:20-23, Rn 9:23, Rn 11:15, Rn 11:25, Rn 11:33, Ef 3:8, Cl 1:27, Dg 11:15-19
- Ac 9:15, Ac 13:2, Ac 22:21, Ac 26:17-18, Rn 15:16-19, Gl 1:16, Gl 2:2, Gl 2:7-9, Ef 3:8, 1Tm 2:7, 2Tm 1:11-12
- Rn 9:3, Rn 11:11, 1Co 1:21, 1Co 7:16, 1Co 9:20-22, 1Tm 2:4, 1Tm 4:16, 2Tm 2:10, Ti 3:5, Pl 1:12, Ig 5:20
- El 37:1-14, Dn 9:24, Lc 15:24, Lc 15:32, Rn 5:10-11, Rn 11:1-2, Rn 11:11-12, 2Co 5:18-20, Ef 1:10, Cl 1:20-21, Dg 11:11, Dg 20:4-6
- Gn 17:7, Ex 22:29, Ex 23:16, Ex 23:19, Lf 23:10, Nm 15:17-21, Dt 18:4, Dt 26:10, Ne 10:35-37, Di 3:9, Je 2:21, El 44:30, Rn 11:17, 1Co 7:14, Ig 1:18, Dg 14:4
- Dt 8:8, Ba 9:8-9, Sa 52:8, Sa 80:11-16, Ei 6:13, Ei 27:11, Je 11:16, El 15:6-8, Jo 1:16, Sc 4:3, Mt 8:11-12, Mt 21:43, In 15:2, In 15:6, Ac 2:39, Gl 2:15, Ef 2:11-13, Ef 3:6, Cl 2:13, Dg 11:4
- 1Br 20:11, Di 16:18, Sc 8:20-23, Mt 26:33, Lc 18:9-11, In 4:22, In 10:16, Rn 3:27, Rn 4:16, Rn 11:20, 1Co 10:12, Gl 3:29, Ef 2:19-20
- Rn 11:11-12, Rn 11:17, Rn 11:23-24
- 2Cr 20:20, Sa 138:6, Di 28:14, Di 28:26, Ei 2:11, Ei 2:17, Ei 7:9, Ei 66:2, Hb 2:4, Sf 3:11, Lc 18:14, In 4:17-18, Ac 13:46-47, Ac 18:6, Rn 3:3, Rn 5:1-2, Rn 11:18, Rn 12:16, 1Co 10:12, 1Co 16:13, 2Co 1:24, 2Co 10:5, Ph 2:12, Cl 2:7, 2Th 2:4, 1Tm 6:17, 2Tm 3:3-5, Hb 3:12, Hb 3:19-4:1, Hb 4:6, Hb 4:11, Ig 2:19, Ig 4:6, 1Pe 1:17, 1Pe 5:5-6, 1Pe 5:9, 1Pe 5:12, Dg 3:17, Dg 18:7
- Je 25:29, Je 49:12, Rn 8:32, Rn 11:17, Rn 11:19, 1Co 10:1-12, 2Pe 2:4-9, Jd 1:5
- Nm 14:18-22, Dt 32:39-43, Jo 23:15-16, Sa 58:10-11, Sa 78:49-52, Sa 136:15-22, Ei 66:14, El 3:20, El 18:24, El 33:17-19, Mt 3:9-10, Lc 8:15, In 8:31, In 15:2, In 15:4-10, Ac 11:23, Ac 14:22, Rn 2:4-5, Rn 2:7, Rn 9:22-23, 1Co 15:2, Gl 6:9, 1Th 3:5, 1Th 3:8, Hb 3:6, Hb 3:14, Hb 10:23, Hb 10:35-39, 1In 2:19, Jd 1:20-21, Dg 2:5
- Sc 12:10, Mt 23:39, 2Co 3:16
- Rn 11:17-18, Rn 11:30
25Rhag ichi fod yn ddoeth yn eich cysyniadau eich hun, rwyf am ichi ddeall y dirgelwch hwn, frodyr: mae caledu rhannol wedi dod ar Israel, nes bod cyflawnder y Cenhedloedd wedi dod i mewn.
- Sa 22:27, Sa 72:8-14, Sa 72:17, Sa 107:43, Sa 127:1, Di 3:5-7, Di 26:12, Di 26:16, Ei 2:1-8, Ei 5:21, Ei 60:1-22, Ei 66:18-23, Hs 14:9, Mi 4:1-2, Sc 8:20-23, Sc 14:9-21, Lc 21:24, Rn 1:13, Rn 11:7-8, Rn 12:16, Rn 16:25, 1Co 10:1, 1Co 12:1, 2Co 3:14-16, Ef 3:3-4, Ef 3:9, 2Pe 3:8, Dg 7:9, Dg 10:7, Dg 11:15, Dg 20:2-4
26Ac fel hyn bydd Israel gyfan yn cael eu hachub, fel y mae'n ysgrifenedig, "Fe ddaw'r Gwaredwr o Seion, bydd yn gwahardd annuwioldeb oddi wrth Jacob";
27"a dyma fydd fy nghyfamod â nhw pan fyddaf yn tynnu eu pechodau i ffwrdd." 28O ran yr efengyl, maen nhw'n elynion i Dduw er eich mwyn chi. Ond o ran etholiad, maen nhw'n annwyl er mwyn eu cyndadau. 29Oherwydd y mae rhoddion a galwad Duw yn anadferadwy. 30Yn union fel yr oeddech chi ar un adeg yn anufudd i Dduw ond bellach wedi derbyn trugaredd oherwydd eu anufudd-dod, 31felly maen nhw hefyd wedi bod yn anufudd er mwyn iddyn nhw hefyd, trwy'r drugaredd a ddangosir i chi, dderbyn trugaredd. 32Oherwydd y mae Duw wedi traddodi pawb i anufudd-dod, er mwyn iddo drugarhau wrth bawb.
- Ei 27:9, Ei 43:25, Ei 55:3, Ei 59:21, Je 31:31-34, Je 32:38-40, Je 50:20, El 36:25-29, Hs 14:2, In 1:29, Hb 8:8-12, Hb 10:16
- Gn 26:4, Gn 28:14, Lf 26:40-42, Dt 4:31, Dt 7:7-8, Dt 8:18, Dt 9:5, Dt 10:15, Sa 105:8-11, Ei 41:8-9, Je 31:3, Mi 7:20, Mt 21:43, Lc 1:54, Lc 1:68-75, Ac 13:45-46, Ac 14:2, Ac 18:6, Rn 5:10, Rn 9:5, Rn 11:7, Rn 11:11, Rn 11:30, 1Th 2:15-16
- Nm 23:19, Hs 13:14, Mc 3:6, Rn 8:28, Hb 7:21
- Rn 11:31, 1Co 6:9-11, 1Co 7:25, 2Co 4:1, Ef 2:1-2, Ef 2:12-13, Ef 2:19-21, Cl 3:7, 1Tm 1:18, Ti 3:3-7, 1Pe 2:10
- Rn 10:16, Rn 11:15, Rn 11:25
- In 1:7, In 12:32, Rn 3:9, Rn 3:22, Gl 3:22, 1Tm 2:4-6
33O, dyfnder cyfoeth a doethineb a gwybodaeth Duw! Mor annarllenadwy yw ei ddyfarniadau a pha mor anhydrin ei ffyrdd!
34"Oherwydd pwy sydd wedi adnabod meddwl yr Arglwydd, neu pwy fu'n gynghorydd iddo?"
35"Neu pwy sydd wedi rhoi rhodd iddo er mwyn iddo gael ei ad-dalu?" 36Canys oddi wrtho a thrwyddo ef ac iddo ef y mae pob peth. Iddo ef byddo gogoniant am byth. Amen.
- Jo 35:7, Jo 41:11, Mt 20:15, 1Co 4:7
- 1Cr 29:11-12, Sa 29:1-2, Sa 33:6, Sa 96:7-8, Sa 115:1, Di 16:4, Ei 42:12, Dn 2:20-23, Dn 4:3, Dn 4:34, Mt 6:13, Lc 2:14, Lc 19:38, Ac 17:25-26, Ac 17:28, Rn 16:27, 1Co 8:6, 1Co 11:12, Gl 1:5, Ef 3:21, Ef 4:6-10, Ph 4:20, Cl 1:15-17, 1Tm 1:17, 1Tm 6:16, 2Tm 4:18, Hb 2:10, Hb 13:21, 1Pe 4:11, 1Pe 5:11, 2Pe 3:18, Jd 1:25, Dg 1:5-6, Dg 4:10-11, Dg 5:12-14, Dg 7:10, Dg 19:1, Dg 19:6-7, Dg 21:6