Nawr daeth Gwledd y Bara Croyw yn agos, a elwir Pasg y Pasg. 2Ac roedd yr archoffeiriaid a'r ysgrifenyddion yn ceisio sut i'w roi i farwolaeth, oherwydd roedden nhw'n ofni'r bobl. 3Yna aeth Satan i mewn i Jwdas o'r enw Iscariot, a oedd o nifer y deuddeg. 4Aeth i ffwrdd a chyfleu i'r prif offeiriaid a swyddogion sut y gallai ei fradychu iddynt. 5Ac roeddent yn falch, ac yn cytuno i roi arian iddo. 6Felly cydsyniodd a cheisiodd gyfle i'w fradychu iddynt yn absenoldeb torf. 7Yna daeth diwrnod y Bara Croyw, yr oedd yn rhaid aberthu oen Pasg arno. 8Felly anfonodd Iesu Pedr ac Ioan, gan ddweud, "Dos a pharatoi Pasg y Pasg inni, er mwyn inni ei fwyta."
- Ex 12:6-23, Lf 23:5-6, Mt 26:2-5, Mc 14:1-2, Mc 14:12, In 11:55-57, 1Co 5:7-8
- Sa 2:1-5, Mt 12:14, Mt 21:38, Mt 21:45-46, Mt 26:3-5, Lc 19:47-48, Lc 20:19, In 11:47-53, In 11:57, Ac 4:27
- Sa 41:9, Sa 55:12-14, Mt 4:10, Mt 26:14-16, Mt 26:23, Mc 14:10-11, Mc 14:18-20, Lc 6:16, Lc 22:21, In 6:70-71, In 12:6, In 13:2, In 13:18, In 13:26-27, Ac 5:3
- Mt 26:14, Mc 14:10-11, Lc 22:52, Ac 4:1, Ac 5:24, Ac 5:26
- Sc 11:12-13, Mt 26:15-16, Mt 27:3-5, Ac 1:18, Ac 8:20, 1Tm 6:9-10, 2Pe 2:3, 2Pe 2:15, Jd 1:11
- Mt 26:5, Mc 14:2
- Ex 12:6, Ex 12:18, Mt 26:17-19, Mc 14:12-16, Lc 22:1, 1Co 5:7
- Mt 3:15, Mc 14:13-16, Lc 1:6, Ac 3:1, Ac 3:11, Ac 4:13, Ac 4:19, Ac 8:14, Gl 4:4-5
9Dywedon nhw wrtho, "Ble byddwch chi wedi i ni ei baratoi?"
10Dywedodd wrthynt, "Wele, pan fyddwch wedi dod i mewn i'r ddinas, bydd dyn sy'n cario jar o ddŵr yn cwrdd â chi. Dilynwch ef i'r tŷ y mae'n mynd i mewn iddo 11a dywed wrth feistr y tŷ, 'Mae'r Athro'n dweud wrthych, "Ble mae'r ystafell westeion, lle y gallaf fwyta Pasg gyda'm disgyblion?' 12A bydd yn dangos ystafell fawr fawr wedi'i dodrefnu i chi; ei baratoi yno. "
13Aethant a dod o hyd iddo yn union fel yr oedd wedi dweud wrthyn nhw, a dyma nhw'n paratoi Pasg. 14A phan ddaeth yr awr, fe lewygodd wrth fwrdd, a'r apostolion gydag ef. 15Ac meddai wrthynt, "Rwyf wedi dymuno'n daer i fwyta'r Pasg hwn gyda chi cyn i mi ddioddef. 16Oherwydd rwy'n dweud wrthych na fyddaf yn ei fwyta nes iddo gael ei gyflawni yn nheyrnas Dduw. " 17Cymerodd gwpan, ac wedi iddo ddiolch, dywedodd, "Cymerwch hwn, a'i rannu yn eich plith eich hun. 18Oherwydd dywedaf wrthych na fyddaf o hyn ymlaen yn yfed o ffrwyth y winwydden nes daw teyrnas Dduw. "
- Lc 19:32, Lc 21:33, In 2:5, In 11:40, Hb 11:8
- Dt 16:6-7, Mt 26:20, Mc 6:30, Mc 14:17
- Lc 12:50, In 4:34, In 13:1, In 17:1
- Lc 12:37, Lc 14:15, Lc 22:30, In 6:27, In 6:50-58, Ac 10:41, 1Co 5:7-8, Hb 10:1-10, Dg 19:9
- Dt 8:10, 1Sm 9:13, Sa 23:5, Sa 116:13, Je 16:7, Lc 9:16, Lc 22:19, Rn 14:6, 1Tm 4:4-5
- Ba 9:13, Sa 104:15, Di 31:6-7, Ca 5:1, Ei 24:9-11, Ei 25:6, Ei 55:1, Dn 2:44, Sc 9:15, Sc 9:17, Mt 16:18, Mt 26:29, Mc 9:1, Mc 14:23, Mc 14:25, Mc 15:23, Lc 9:27, Lc 21:31, Lc 22:16, Ac 2:30-36, Ef 5:18-19, Cl 1:13
19Cymerodd fara, ac wedi iddo ddiolch, fe'i torrodd a'i roi iddynt, gan ddweud, "Dyma fy nghorff, a roddir ar eich rhan. Gwnewch hyn er cof amdanaf." 20Ac yn yr un modd y cwpan ar ôl iddyn nhw fwyta, gan ddweud, "Y cwpan hwn sy'n cael ei dywallt i chi yw'r cyfamod newydd yn fy ngwaed. 21Ond wele law'r sawl sy'n fy mradychu i gyda mi ar y bwrdd. 22Oherwydd mae Mab y Dyn yn mynd fel y penderfynwyd, ond gwae'r dyn hwnnw y mae'n cael ei fradychu ganddo! "
- Gn 41:26-27, Sa 78:4-6, Sa 111:4, Ca 1:4, El 37:11, Dn 2:38, Dn 4:22-24, Sc 5:7-8, Mt 14:19, Mt 26:26-28, Mc 14:22-24, Lc 22:17, Lc 22:20, Lc 24:30, In 6:23, In 6:51, 1Co 10:4, 1Co 10:16, 1Co 11:23-29, Gl 1:4, Gl 4:25, Ef 5:2, 1Th 5:18, Ti 2:14, 1Pe 2:24
- Ex 24:8, Je 31:31, Sc 9:11, Mt 26:28, 1Co 10:16-21, 1Co 11:25, 2Co 3:6, Hb 8:6-13, Hb 9:15, Hb 9:17, Hb 12:24, Hb 13:20
- Jo 19:19, Sa 41:9, Mi 7:5-6, Mt 26:21-24, Mc 14:18-21, In 13:18-19, In 13:21-22, In 13:26
- Gn 3:15, Sa 22:1-31, Sa 55:12-15, Sa 69:1-36, Sa 109:6-15, Ei 53:1-12, Dn 9:24-26, Sc 13:7, Mt 26:24, Mt 26:53-54, Mt 27:5, Mc 14:21, Lc 24:25-27, Lc 24:46, In 17:12, Ac 1:16-25, Ac 2:23, Ac 4:25-28, Ac 13:27-28, Ac 26:22-23, 1Co 15:3-4, 1Pe 1:11, 2Pe 2:3
23A dyma nhw'n dechrau cwestiynu ei gilydd, pa un ohonyn nhw allai fod yn mynd i wneud hyn. 24Cododd anghydfod yn eu plith hefyd, ynghylch pa un ohonynt oedd i'w ystyried fel y mwyaf. 25Ac meddai wrthynt, "Mae brenhinoedd y Cenhedloedd yn arfer arglwyddiaeth drostynt, a gelwir y rhai sydd mewn awdurdod drostynt yn gymwynaswyr. 26Ond nid felly gyda chi. Yn hytrach, gadewch i'r mwyaf yn eich plith ddod fel yr ieuengaf, a'r arweinydd fel un sy'n gwasanaethu. 27Ar gyfer pwy yw'r mwyaf, un sy'n lledaenu wrth fwrdd neu un sy'n gwasanaethu? Onid yr un sy'n lledaenu wrth y bwrdd? Ond rydw i yn eich plith chi fel yr un sy'n gwasanaethu. 28"Chi yw'r rhai sydd wedi aros gyda mi yn fy nhreialon, 29ac yr wyf yn aseinio i chwi, fel y neilltuodd fy Nhad i mi, deyrnas, 30er mwyn i chi fwyta ac yfed wrth fy mwrdd yn fy nheyrnas ac eistedd ar orseddau yn barnu deuddeg llwyth Israel.
- Mt 26:22, Mc 14:19, In 13:22-25
- Mt 20:20-24, Mc 9:34, Mc 10:37-41, Lc 9:46, Rn 12:10, 1Co 13:4, Ph 2:3-5, Ig 4:5-6, 1Pe 5:5-6
- Mt 20:25-28, Mc 10:41-45
- Mt 18:3-5, Mt 23:8-12, Mc 9:35, Lc 9:48, Rn 12:2, 1Pe 5:3, 1Pe 5:5, 3In 1:9-10
- Mt 20:28, Lc 12:37, Lc 17:7-9, In 13:5-16, 2Co 8:9, Ph 2:7-8
- Mt 19:28-29, Mt 24:13, In 6:67-68, In 8:31, Ac 1:25, Hb 2:18, Hb 4:15
- Mt 24:47, Mt 25:34, Mt 28:18, Lc 12:32, Lc 19:17, 1Co 9:25, 2Co 1:7, 2Tm 2:12, Ig 2:5, 1Pe 5:4, Dg 21:14
- 2Sm 9:9-10, 2Sm 19:28, Sa 49:14, Mt 8:11, Mt 19:28, Lc 12:37, Lc 14:15, Lc 22:16-18, 1Co 6:2-3, Dg 2:26-27, Dg 3:21, Dg 4:4, Dg 19:9
31"Simon, Simon, wele Satan wedi mynnu eich cael chi, er mwyn iddo eich didoli fel gwenith," 32ond yr wyf wedi gweddïo drosoch na fydd eich ffydd yn methu. Ac wedi i chi droi eto, cryfhewch eich brodyr. "
- Jo 1:6-12, Jo 2:1-6, Am 9:9, Sc 3:1, Lc 10:41, Ac 9:4, 1Pe 5:8, Dg 12:10
- Sa 32:3-6, Sa 51:12-13, Sc 3:2-4, Mt 18:3, Mt 26:75, Mc 14:72, Mc 16:7, Lc 8:13, Lc 22:61-62, In 14:19, In 17:9-11, In 17:15-21, In 21:15-17, Ac 3:19, Rn 5:9-10, Rn 8:32, Rn 8:34, 2Co 1:4-6, 1Tm 1:13-16, 2Tm 2:18, Ti 1:1, Hb 7:25, Hb 12:12-13, Hb 12:15, 1Pe 1:1, 1Pe 1:5, 1Pe 1:13, 1Pe 5:8-10, 2Pe 1:10-12, 2Pe 3:14, 2Pe 3:17-18, 1In 2:1-2, 1In 2:19
33Dywedodd Pedr wrtho, "Arglwydd, rwy'n barod i fynd gyda chi i'r carchar ac i farwolaeth."
34Dywedodd Iesu, "Rwy'n dweud wrthych chi, Pedr, ni fydd y ceiliog yn brain heddiw, nes eich bod chi'n gwadu deirgwaith eich bod chi'n fy adnabod."
35Ac meddai wrthyn nhw, "Pan anfonais chi allan heb unrhyw fag arian na bag cefn na sandalau, a oedd gennych chi ddim byd?" Dywedon nhw, "Dim byd."
38A dyma nhw'n dweud, "Edrych, Arglwydd, dyma ddau gleddyf." Ac meddai wrthynt, "Mae'n ddigon."
41Tynnodd yn ôl oddi wrthyn nhw am dafliad carreg, a bwrw i lawr a gweddïo, 42gan ddweud, "O Dad, os ydych chi'n fodlon, tynnwch y cwpan hwn oddi wrthyf. Serch hynny, nid fy ewyllys i, ond eich un chi, fydd yn cael ei wneud."
43Ac ymddangosodd iddo angel o'r nefoedd, yn ei gryfhau. 44A bod mewn poen yn gweddïo'n daer; a daeth ei chwys fel diferion mawr o waed yn cwympo i lawr i'r llawr.
- Dt 3:28, Jo 4:3-4, Sa 91:11-12, Dn 10:16-19, Dn 11:1, Mt 4:6, Mt 4:11, Mt 26:53, Lc 4:10-11, Lc 22:32, Ac 18:23, 1Tm 3:16, Hb 1:6, Hb 1:14, Hb 2:17
- Gn 32:24-28, Sa 22:1-2, Sa 22:12-21, Sa 40:1-3, Sa 69:14-18, Sa 88:1-18, Sa 130:1-2, Sa 143:6-7, Ei 53:10, Gr 1:12, Gr 3:53-56, Jo 2:2-3, In 12:27, Rn 8:32, Hb 5:7
45A phan gododd o weddi, daeth at y disgyblion a'u cael yn cysgu am dristwch, 46a dywedodd wrthynt, "Pam wyt ti'n cysgu? Codwch a gweddïwch na chewch chi demtasiwn."
47Tra roedd yn dal i siarad, daeth torf, ac roedd y dyn o'r enw Jwdas, un o'r deuddeg, yn eu harwain. Daeth yn agos at Iesu i'w gusanu, 48ond dywedodd Iesu wrtho, "Jwdas, a fyddech chi'n bradychu Mab y Dyn â chusan?"
49A phan welodd y rhai oedd o'i gwmpas beth fyddai'n dilyn, dywedon nhw, "Arglwydd, a fyddwn ni'n taro gyda'r cleddyf?" 50Ac fe darodd un ohonyn nhw was yr archoffeiriad a thorri ei glust dde i ffwrdd.
51Ond dywedodd Iesu, "Dim mwy o hyn!" Cyffyrddodd â'i glust a'i iacháu. 52Yna dywedodd Iesu wrth brif offeiriaid a swyddogion y deml a'r henuriaid, a oedd wedi dod allan yn ei erbyn, "Ydych chi wedi dod allan yn erbyn lleidr, gyda chleddyfau a chlybiau? 53Pan oeddwn gyda chi ddydd ar ôl dydd yn y deml, ni wnaethoch osod dwylo arnaf. Ond dyma'ch awr chi, a nerth y tywyllwch. "
54Yna dyma nhw'n ei gipio a'i arwain i ffwrdd, gan ddod ag ef i mewn i dŷ'r archoffeiriad, ac roedd Pedr yn ei ddilyn o bell. 55Ac wedi iddyn nhw gynnau tân yng nghanol y cwrt ac eistedd i lawr gyda'i gilydd, eisteddodd Pedr i lawr yn eu plith. 56Yna dywedodd merch was, wrth ei weld wrth iddo eistedd yn y goleuni ac edrych yn agos arno, "Roedd y dyn hwn gydag ef hefyd."
57Ond gwadodd hynny, gan ddweud, "Menyw, nid wyf yn ei adnabod."
58Ac ychydig yn ddiweddarach gwelodd rhywun arall ef a dweud, "Rydych chi hefyd yn un ohonyn nhw." Ond dywedodd Pedr, "Ddyn, nid wyf fi."
60Ond dywedodd Peter, "Ddyn, nid wyf yn gwybod am beth rydych chi'n siarad." Ac yn syth, tra roedd yn dal i siarad, torrodd y ceiliog. 61Trodd yr Arglwydd ac edrych ar Pedr. A chofiodd Pedr ddywediad yr Arglwydd, fel yr oedd wedi dweud wrtho, "Cyn i'r ceiliog ganu heddiw, byddwch chi'n fy ngwadu deirgwaith." 62Ac aeth allan ac wylo'n chwerw.
- Mt 26:74-75, Mc 14:71-72, Lc 22:34, In 18:27
- Jo 33:27, Ei 57:15-18, Je 31:18-20, El 16:63, El 36:31-32, Hs 11:8, Mt 26:34, Mt 26:75, Mc 5:30, Lc 7:13, Lc 10:41, Lc 22:34, In 13:38, Ac 5:31, Ef 2:11, Dg 2:5
- Sa 38:18, Sa 126:5-6, Sa 130:1-4, Sa 143:1-4, Je 31:18, El 7:16, Sc 12:10, Mt 5:4, Mt 26:75, Mc 14:72, 1Co 10:12, 2Co 7:9-11
63Nawr roedd y dynion oedd yn dal Iesu yn y ddalfa yn ei watwar wrth iddyn nhw ei guro. 64Fe wnaethant hefyd ei fwgwdio a pharhau i ofyn iddo, "Proffwyda! Pwy yw'r un a'ch trawodd?" 65A dywedon nhw lawer o bethau eraill yn ei erbyn, gan ei gablu.
- Jo 16:9-10, Jo 30:9-14, Sa 22:6-7, Sa 22:13, Sa 35:15-16, Sa 35:25, Sa 69:7-12, Ei 49:7, Ei 50:6-7, Ei 52:14, Ei 53:3, Mi 5:1, Mt 26:59-68, Mt 27:28-31, Mt 27:39-44, Mc 14:55-65, Mc 15:16-20, Mc 15:27-32, In 18:22, Hb 12:2, 1Pe 2:23
- Ba 16:21, Ba 16:25
- Mt 12:31-32, Mt 27:39, Lc 12:10, Ac 26:11, 1Tm 1:13-14
66Pan ddaeth y dydd, ymgasglodd cynulliad henuriaid y bobl ynghyd, yn brif offeiriaid ac yn ysgrifenyddion. A dyma nhw'n ei arwain i ffwrdd i'w cyngor, a dywedon nhw,
67"Os mai ti ydy'r Crist, dywedwch wrthym." Ond dywedodd wrthynt, "Os dywedaf wrthych, ni fyddwch yn credu, 68ac os gofynnaf ichi, ni fyddwch yn ateb. 69Ond o hyn ymlaen bydd Mab y Dyn yn eistedd ar ddeheulaw nerth Duw. "
- Mt 11:3-5, Mt 26:63-68, Mc 14:61-66, Lc 16:31, In 5:39-47, In 8:43-45, In 9:27-28, In 10:24-26, In 12:37-43
- Lc 20:3-7, Lc 20:41-44
- Sa 110:1, Dn 7:13-14, Mt 22:44, Mt 26:64, Mc 14:62, Mc 16:19, Ac 2:34-36, Ac 7:55-56, Rn 8:34, Ef 1:20-23, Ef 4:8-10, Cl 3:1, Hb 1:3, Hb 8:1, Hb 12:2, 1Pe 3:22, Dg 3:21, Dg 22:1
70Felly dyma nhw i gyd yn dweud, "Ai Mab Duw wyt ti, felly?" Ac meddai wrthynt, "Rydych chi'n dweud fy mod i."