Ar ôl dyddiau lawer daeth gair yr ARGLWYDD at Elias, yn y drydedd flwyddyn, gan ddweud, "Ewch, dangoswch eich hun i Ahab, ac anfonaf law ar y ddaear."
2Felly aeth Elias i ddangos ei hun i Ahab. Nawr roedd y newyn yn ddifrifol yn Samaria. 3Ac Ahab o'r enw Obadiah, a oedd dros yr aelwyd. (Nawr roedd Obadiah yn ofni'r ARGLWYDD yn fawr, " 4a phan dorrodd Jesebel broffwydi’r ARGLWYDD, cymerodd Obadiah gant o broffwydi a’u cuddio gan bumdegau mewn ogof a’u bwydo â bara a dŵr.) 5A dywedodd Ahab wrth Obadiah, "Ewch trwy'r tir i'r holl ffynhonnau o ddŵr ac i'r holl ddyffrynnoedd. Efallai y byddwn ni'n dod o hyd i laswellt ac achub y ceffylau a'r mulod yn fyw, a pheidio â cholli rhai o'r anifeiliaid."
- Lf 26:26, Dt 28:23-24, 1Br 6:25, Sa 27:1, Sa 51:4, Di 28:1, Ei 51:12, Je 14:2-6, Je 14:18, Jl 1:15-20, Hb 13:5-6
- Gn 22:12, Gn 24:2, Gn 24:10, Gn 39:4-5, Gn 39:9, Gn 41:40, Gn 42:18, 1Br 16:9, 1Br 18:12, 1Br 4:1, Ne 5:15, Ne 7:2, Di 14:26, Mc 3:16, Mt 10:28, Ac 10:2, Ac 10:35
- 1Br 13:8-9, 1Br 13:16, 1Br 18:13, 1Br 6:22-23, Ne 9:26, Mt 10:40-42, Mt 21:35, Mt 25:35, Mt 25:40, Hb 11:38, Dg 17:4-6
- Sa 104:14, Je 14:5-6, Jl 1:18, Jl 2:22, Hb 3:17, Rn 8:20-22
6Felly dyma nhw'n rhannu'r tir rhyngddynt i fynd trwyddo. Aeth Ahab i un cyfeiriad ar ei ben ei hun, ac aeth Obadiah i gyfeiriad arall ar ei ben ei hun. 7A chan fod Obadiah ar y ffordd, wele Elias yn ei gyfarfod. Ac fe wnaeth Obadiah ei gydnabod a chwympo ar ei wyneb a dweud, "Ai ti, fy arglwydd Elias?"
8Atebodd ef, "Ydw i. Dos, dywed wrth dy arglwydd, 'Wele Elias yma.'"
9Ac meddai, "Sut ydw i wedi pechu, y byddech chi'n rhoi'ch gwas yn llaw Ahab, i'm lladd i? 10Fel y mae'r ARGLWYDD eich Duw yn byw, nid oes cenedl na theyrnas lle nad yw fy arglwydd wedi anfon i'ch ceisio. A phan fyddent yn dweud, 'Nid yw ef yma,' byddai'n tyngu llw o'r deyrnas neu'r genedl, nad oeddent wedi dod o hyd i chi. 11Ac yn awr rydych chi'n dweud, 'Dos, dywed wrth dy arglwydd, "Wele Elias yma."' 12A chyn gynted ag yr wyf wedi mynd oddi wrthych, bydd Ysbryd yr ARGLWYDD yn eich cario ni wn i ble. Ac felly, pan ddof i ddweud wrth Ahab ac na all ddod o hyd i chi, bydd yn fy lladd, er fy mod i, dy was, wedi ofni'r ARGLWYDD o fy ieuenctid. 13Oni ddywedwyd wrth fy arglwydd beth a wnes i pan laddodd Jesebel broffwydi’r ARGLWYDD, sut y cuddiais gant o ddynion proffwydi’r ARGLWYDD gan bumdegau mewn ogof a’u bwydo â bara a dŵr? 14Ac yn awr rwyt ti'n dweud, 'Dos, dywed wrth dy arglwydd, "Wele Elias yma"'; a bydd yn fy lladd. "
- Ex 5:21, 1Br 17:18, 1Br 18:12
- 1Sm 29:6, 1Br 1:29, 1Br 2:24, 1Br 17:1, 1Br 17:5, 1Br 17:9, 1Br 17:12, 1Br 18:15, Sa 10:2, Sa 12:7-8, Sa 31:20, Sa 91:1, Je 26:20-23, Je 36:26, In 8:59
- 1Br 18:8, 1Br 18:14
- 1Sm 2:18, 1Sm 2:26, 1Sm 3:19-20, 1Sm 22:11-19, 1Br 2:11, 1Br 2:16, 2Cr 34:3, Sa 71:17-18, Di 8:13, Pr 7:18, Ei 50:10, El 3:12-14, El 8:3, El 11:24, El 37:1, El 40:1-2, Dn 2:5-13, Mt 2:16, Mt 4:1, Lc 1:15, Ac 8:39, Ac 12:19, 2Co 12:2-3, 2Tm 3:15
- Gn 20:4-5, 1Br 18:4, Sa 18:21-24, Mt 10:41-42, Mt 25:35, Ac 20:34, 1Th 2:9-10
- Mt 10:28
15A dywedodd Elias, "Fel y mae ARGLWYDD y Lluoedd yn byw, yr wyf yn sefyll o'i flaen, byddaf yn sicr yn dangos fy hun iddo heddiw." 16Felly aeth Obadiah i gwrdd ag Ahab, a dweud wrtho. Ac aeth Ahab i gwrdd ag Elias. 17Pan welodd Ahab Elias, dywedodd Ahab wrtho, "Ai ti, ti sy'n poeni Israel?"
18Atebodd, "Nid wyf wedi poeni Israel, ond yr ydych chi, a thŷ eich tad, oherwydd eich bod wedi cefnu ar orchmynion yr ARGLWYDD ac wedi dilyn y Baals. 19Nawr, anfonwch a chasglwch holl Israel ataf ym Mynydd Carmel, a 450 o broffwydi Baal a 400 o broffwydi Asherah, sy'n bwyta wrth fwrdd Jezebel. "
- 1Br 9:9, 1Br 16:31, 1Br 21:25, 2Cr 15:2, Di 11:19, Di 13:21, Ei 3:11, Je 2:13, Je 2:19, El 3:8, Mt 14:4, Ac 24:13, Ac 24:20, Dg 2:8-9
- Jo 19:26, 1Sm 15:12, 1Br 15:13, 1Br 16:33, 1Br 18:22, 1Br 18:42-43, 1Br 19:1-2, 1Br 22:6, 1Br 2:25, 1Br 9:22, 1Br 13:6, Je 46:18, Am 1:2, Am 9:3, 2Pe 2:1, Dg 2:20, Dg 19:20
20Felly anfonodd Ahab at holl bobl Israel a chasglu'r proffwydi ynghyd ym Mynydd Carmel.
21Daeth Elias yn agos at yr holl bobl a dweud, "Am ba hyd yr ewch chi i limpio rhwng dau farn wahanol? Os yw'r ARGLWYDD yn Dduw, dilynwch ef; ond os Baal, yna dilynwch ef." Ac ni atebodd y bobl air iddo.
22Yna dywedodd Elias wrth y bobl, "Rydw i, hyd yn oed fi yn unig, yn cael fy ngadael yn broffwyd i'r ARGLWYDD, ond mae proffwydi Baal yn 450 o ddynion. 23Gadewch i ddau darw gael eu rhoi inni, a gadewch iddyn nhw ddewis un tarw drostyn nhw eu hunain a'i dorri'n ddarnau a'i osod ar y pren, ond heb roi unrhyw dân iddo. A byddaf yn paratoi'r tarw arall a'i osod ar y pren a rhoi dim tân arno.
24Ac yr ydych yn galw ar enw eich duw, a galwaf ar enw'r ARGLWYDD, a'r Duw sy'n ateb trwy dân, Duw ydyw. "Ac atebodd yr holl bobl," Mae'n cael ei siarad yn dda. "
25Yna dywedodd Elias wrth broffwydi Baal, "Dewiswch i chi'ch hun un tarw a'i baratoi yn gyntaf, oherwydd rydych chi'n llawer, a galwch ar enw eich duw, ond peidiwch â rhoi tân iddo."
26A dyma nhw'n cymryd y tarw a roddwyd iddyn nhw, ac fe wnaethon nhw ei baratoi a galw ar enw Baal o fore tan hanner dydd, gan ddweud, "O Baal, ateb ni!" Ond doedd dim llais, ac ni atebodd neb. A dyma nhw'n limpio o amgylch yr allor roedden nhw wedi'i gwneud. 27Ac am hanner dydd roedd Elias yn eu gwawdio, gan ddweud, "Gwaeddwch yn uchel, oherwydd ei fod yn dduw. Naill ai mae'n myfyrio, neu mae'n lleddfu ei hun, neu mae ar daith, neu efallai ei fod yn cysgu ac mae'n rhaid ei ddeffro."
- 1Br 18:24, Sa 115:4-8, Sa 135:15-20, Ei 37:38, Ei 44:17, Ei 45:20, Je 10:5, Dn 5:23, Hb 2:18, Sf 1:9, Mt 6:7, 1Co 8:4, 1Co 10:19-20, 1Co 12:2
- 1Br 22:15, 2Cr 25:8, Sa 44:23, Sa 78:65-66, Sa 121:4, Pr 11:9, Ei 8:9-10, Ei 41:23, Ei 44:15-17, Ei 51:9, El 20:39, Am 4:4-5, Mt 26:45, Mc 4:38-39, Mc 7:9, Mc 14:41
28A dyma nhw'n crio yn uchel a thorri eu hunain ar ôl eu harfer gyda chleddyfau a lancesau, nes i'r gwaed lifo allan arnyn nhw. 29Ac wrth i ganol dydd fynd heibio, fe wnaethant ruthro ymlaen tan amser offrwm yr oblygiad, ond nid oedd llais. Ni atebodd neb; ni thalodd neb sylw.
30Yna dywedodd Elias wrth yr holl bobl, "Dewch yn agos ataf." A daeth yr holl bobl yn agos ato. Atgyweiriodd allor yr ARGLWYDD a daflwyd i lawr. 31Cymerodd Elias ddeuddeg carreg, yn ôl nifer llwythau meibion Jacob, y daeth gair yr ARGLWYDD atynt, gan ddweud, "Israel fydd eich enw," 32a chyda'r cerrig adeiladodd allor yn enw'r ARGLWYDD. Ac fe wnaeth ffos am yr allor, mor fawr ag y byddai'n cynnwys dwy seah o had. 33A rhoddodd y pren mewn trefn a thorri'r tarw yn ddarnau a'i osod ar y pren. Ac meddai, "Llenwch bedwar jar â dŵr a'i dywallt ar y poethoffrwm ac ar y pren." 34Ac meddai, "Gwnewch hynny yr eildro." Ac fe wnaethant hynny yr eildro. Ac meddai, "Gwnewch hynny'r trydydd tro." Ac fe wnaethant hynny y trydydd tro. 35Ac roedd y dŵr yn rhedeg o amgylch yr allor ac yn llenwi'r ffos hefyd â dŵr.
- 1Br 19:10, 1Br 19:14, 2Cr 33:16, Rn 11:3
- Gn 32:28, Gn 33:20, Gn 35:10, Ex 24:4, Jo 4:3-4, Jo 4:20, 1Br 17:34, Er 6:17, Ei 48:1, Je 31:1, El 37:16-22, El 47:13, Ef 2:20, Ef 4:4-6, Dg 7:4-8, Dg 21:12
- Ex 20:24-25, Ba 6:26, Ba 21:4, 1Sm 7:9, 1Sm 7:17, 1Co 10:31, Cl 3:17
- Gn 22:9, Lf 1:6-8, Ba 6:20, Dn 3:19, Dn 3:25, In 11:39-40, In 19:33-34
- 2Co 4:2, 2Co 8:21
- 1Br 18:32, 1Br 18:38
36Ac ar adeg offrwm yr oblygiad, daeth Elias y proffwyd yn agos a dweud, "O ARGLWYDD, Duw Abraham, Isaac, ac Israel, bydd yn hysbys heddiw eich bod yn Dduw yn Israel, ac mai myfi yw eich un chi was, a fy mod wedi gwneud yr holl bethau hyn wrth eich gair. 37Ateb fi, ARGLWYDD, ateb fi, er mwyn i'r bobl hyn wybod eich bod chi, ARGLWYDD, yn Dduw, a'ch bod chi wedi troi eu calonnau yn ôl. "
- Gn 26:24, Gn 31:53, Gn 32:9, Gn 46:3, Ex 3:6, Ex 3:15-16, Ex 29:39-41, Nm 16:28-30, 1Sm 17:46-47, 1Br 8:43, 1Br 18:21, 1Br 18:29, 1Br 22:28, 1Br 1:3, 1Br 1:6, 1Br 5:15, 1Br 19:19, 1Cr 29:18, 2Cr 20:6-7, Er 9:4-5, Sa 67:1-2, Sa 83:18, Sa 141:2, El 36:23, El 39:7, Dn 8:13, Dn 9:21, Dn 12:11, Mt 22:32, In 11:42, Ac 3:1, Ac 10:30, Ef 1:17, Ef 3:14
- Gn 32:24, Gn 32:26, Gn 32:28, 1Br 18:24, 1Br 18:29, 1Br 18:36, 2Cr 14:11, 2Cr 32:19-20, Ei 37:17-20, Je 31:18-19, El 36:25-27, Dn 9:17-19, Mc 4:5-6, Lc 1:16-17, Lc 11:8, Ig 5:16-17
38Yna cwympodd tân yr ARGLWYDD a bwyta'r poethoffrwm a'r pren a'r cerrig a'r llwch, a llyfu'r dŵr a oedd yn y ffos. 39A phan welodd yr holl bobl hynny, fe syrthion nhw ar eu hwynebau a dweud, "Yr ARGLWYDD, mae'n Dduw; yr ARGLWYDD, mae'n Dduw."
40A dywedodd Elias wrthynt, "Ymafael yn y proffwydi Baal; na fydded i un ohonynt ddianc." A dyma nhw'n eu cipio. Daeth Elias â nhw i lawr i nant Kishon a'u lladd yno.
41A dywedodd Elias wrth Ahab, "Ewch i fyny, bwyta ac yfed, oherwydd mae swn rhuthro glaw."
42Felly aeth Ahab i fyny i fwyta ac i yfed. Ac aeth Elias i fyny i ben Mynydd Carmel. Ac ymgrymodd ei hun i lawr ar y ddaear a rhoi ei wyneb rhwng ei liniau.
43Ac meddai wrth ei was, "Ewch i fyny nawr, edrychwch tua'r môr." Ac fe aeth i fyny ac edrych a dweud, "Nid oes unrhyw beth." Ac meddai, "Ewch eto," saith gwaith.
44Ac ar y seithfed tro dywedodd, "Wele gwmwl bach fel llaw dyn yn codi o'r môr." Ac meddai, "Ewch i fyny, dywedwch wrth Ahab, 'Paratowch eich cerbyd a mynd i lawr, rhag i'r glaw eich rhwystro.'"